YENİ TİCARET KANUNUMUZDA ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULU

Av.Dr.Serdar TAHTAKIRAN (21.06.2012) tarihinde yazdı

 

                Eski Ticaret Kanunumuz 1957 yılında yürürlüğe girmiştir ve o dönemin şartlarına göre hazırlanmış bir Kanundur. Eski Kanunumuzun bu günkü global şirket yönetimlerinin ihtiyaçlarını karşılayamadığı uzun zamandır dile getirilmekteydi. Yeni Ticaret Kanunu hem bu nedenle, hem de AB ülkelerinin mevzuatıyla uyum sağlamak amacıyla yapılmıştır. Yeni Ticaret Kanunumuz 1535 maddedir. Bu maddelerin 25-30 tanesi üzerinde halen tartışmalar yapılmaktadır. Ancak böylesine büyük bir Kanunun, yürürlüğe girmesinden önce bu kadar tartışma olmasını normal karşılamak gerekir. Ticaret Kanununun son derece yenilikçi nitelikte ve çok önemli düzenlemeleri de bulunmaktadır. Ancak bizim bir huyumuz vardır, bilirsiniz. Kötü yönleri rahatlıkla dile getiririz de, iyi yanlarını kimseye söylemeyiz. Övmede cimri ama yermede cömert davranırız. Bu dev Kanunlaşma hareketinin büyük kısmı son derece başarılı olmuştur. Hayatını Ticaret Hukukuna adamış onlarca hoca tarafından yaratılmış bir sistemdir. Eleştirilmesi de Hukuk Biliminin gereğidir zaten. Hukuk eleştiriler ve uygulama ile ileriye gider.

Yeni ticaret kanununun, beklentileri karşılayan ve yenilikçi hükümlerinin de gündeme getirilmesi gerektiği kanısındayım. Bu yazımızda, Anonim Şirketlerin Yönetim Kuruluna yönelik olarak getirdiği yeniliklerin önemli gördüklerimizin üzerinde duracağız. Bu yenilikleri kısaca şöyle sıralayabiliriz:

• Yönetim kurulu bir veya birden fazla kişiden oluşabilecek. Bunun anlamı, tek kişilik yönetim organı kurulabileceğidir.
• Yönetim kurulunda, temsile yetkili en az bir üyenin yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması ve Türk vatandaşı olması şarttır.
• Tüzel kişi (örneğin başka bir şirket) yönetim kuruluna üye seçilebilir. Tüzel kişi yönetim kurulu üyesi olduğunda, tüzel kişi tarafından belirlenecek bir gerçek kişi de tescil ve ilan olunur, ayrıca şirketin internet sitesinde de bu durum açkılanır. Tüzel kişiyi adına yönetim kurulu toplantılarına sadece bu gerçek kişi katılıp oy kullanılabilir. Tüzel kişi, kendisini temsil eden gerçek kişiyi istediğiz zaman değiştirebilir ve şirkete bu durumu tescil ve ilan ettirebilir.
• Yönetim kurulu üyelerinin en az ¼ ünün yüksek öğrenim görmüş olması zorunludur. Tek üyeli yönetim kurulunda bu zorunluluk aranmayacaktır.
• Yönetim kurulu üyelerinin şirkette pay sahibi olma zorunluluğu kaldırılmıştır. Böylelikle şirket yönetimlerine profesyonel yöneticilerin katılabilmesine sağlanmıştır. Ayrıca az ortaklı anonim şirketlere, çok üyeli ve profesyonel yönetim kurulu kurma imkanı getirilmiştir.
• Yeni TTK m.360/1’in son cümlesinde “Bağımsız yönetim kurulu üyelerine ilişin hükümler saklıdır.” Denilmiştir. Böylelikle bağımsız yönetim kurulu üyesi kavramı getirilmiştir. ABD’de ortaya çıkan “bağımsız yönetim kurulu üyesi” kavramı, yönetimin kurumsal bir yapıya kavuşturulması, güçlendirilmesi ve aile şirketi yapısından kalıcı ve kurumsal bir yapıya kavuşturulması için oluşturulmuş bir kavramdır.
• Yönetim kurulu üyelerinin şirkete verebileceği zararların güvencesi olarak, (isteğe bağlı olan) zarar sigortası getirilmiştir. İsteyen anonim şirketler, yönetim kurulu üyeleri için zarar sigortası yaptırabilecektir. Böylelikle, yönetim kurulu üyelerinin görevlerini yerine getirirken şirkete verebileceği zararların güvence altına alınması düşünülmüştür. Gelişmiş ülkelerde yaygın olan bu sigorta şekli, ülkemizde mesleki sorumluluk sigortasına eklenen bazı şartlarla yapılmaktadır.
• Yönetim kurulu üyelerini görev süresi en çok 3 yıldır, daha kısa süre belirlenebilir.. Genel kurul aynı üyeyi tekrar seçebilir. Yönetim kurulu üyelerini, sürelerinin dolmasından önce görevden alma yetkisi genel kurulundur. Haklı bir sebebin bulunması halinde, genel kurul, gündemde madde olmasa bile bu konuyu görüşüp yönetim kurulu yesini her zaman azledebilir. Bu düzenleme yenidir. Önceden, sadece gündemde olmaması nedeniyle ve gündeme bağlılık ilkesinin arkasına saklanılarak, genel kurulun güvenini kaybetmiş yönetim kurulu üyesinin azledilebilmesi için konu gündeme alınarak bir sonraki genel kurul toplantısında görüşmek zorunda kalınmaktaydı.

Bu düzenlemeler, anonim şirketlerin profesyonelce ve kurumsal nitelikte yönetilmelerine katkı sağlayacak yenilikçi hükümlerdir.

 

 

Sitemizdeki tüm yazı ve makalelerin telif hakları tarafımıza ait olup, kaynak ve site adresimiz belirtilerek kullanılabilir.