01 Temmuz 2012 tarihinde iki önemli kanun yürürlüğe girecek. Bunlardan biri Ticaret Kanunudur. Ticaret Kanunu hakkında birçok yazı okuduk. Birçoğu filin kuyruğunu, hortumunu, dişini anlattı bize. Fakat 1.500 maddeden uzun olan ve devrim niteliğinde hükümler içeren bu önemli Kanunu olması gerektiği yere koyan yazıya pek rastlayamadık. Gazetelerde Ticaret Kanunu hakkında yazı yazanların çoğunun Mali Müşavir kökenli olması, hukukçu olmaması da dikkatimizi çeken diğer bir noktaydı.
Aynı gün yürürlüğe giren diğer önemli kanun da Yeni Borçlar Kanunudur. Borçlar Kanunu, Ticaret Kanunu kadar önemli, hatta vatandaş için çok daha önemli bir Kanundur. Günlük hayatı doğrudan etkileyecektir. Borçlar Kanunu, Mali Müşavirlerin işleri ile ilgili önemli bir düzenleme getirmediği için olsa gerek, bu Kanunun üzerinde hiç durulmadı, tanıtımı ve halkla ilişkileri biraz eksik kaldı. Çok önemli düzenlemeler getiren Yeni Borçlar Kanunun tanıtılmasına katkıda bulunmak gerekiyor.
Bu yazıda Yeni Borçlar (yTBK) Kanunumuzun “Taksitli Satış Sözleşmesine” ilişkin getirdiği değişiklikleri inceleyeceğiz. Borçlar Kanununda yapılan en önemli değişikliklerden biri taksitle satım sözleşmesine ilişkin düzenlemeler olmuştur. Eski Borçlar Kanunuda 3 madde ile düzenlenmiş olan taksitle satım sözleşmesi, yTBK’da 11 madde halinde düzenlenmiştir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; yTBK taksitle satım sözleşmesine ilişkin hükümlerin uygulama alanı daraltmıştır. Taksitli satışa ilişkin düzenlemeler neredeyse sadece alıcının tüketici olduğu durumlarda, yani ticari olmayan ve kullanıcı olarak satın aldığı durumlarda uygulanacaktır.
Taksitle satış, Kanunda şu şekilde tarif edilmiştir: Taksitli satış, satıcının, satılan taşınır malı alıcıya satış bedeli ödenmeden önce teslim etmeyi, alıcının da satış bedelini kısım kısım ödemeyi üstlendikleri satıştır. Taksitle satış sözleşmesi yazılı olarak yapılmadıkça geçerli olmaz.
Taksitli satış, satıcının ticari faaliyeti kapsamında yapılmakta ise sözleşmede şu hususların bulunması zorunludur: Tarafların adı ve yerleşim yeri, satımın konusu, satılanın peşin satış bedeli, taksitle ödeme nedeniyle eklenen bedel, toplam satış bedeli, alıcının nakden veya mal olarak üstlendiği bütün edimler (yükümlülükler), peşinat bedeli ve taksitlerin tutarı ile vadeleri, (ikiden az olmamak üzere) taksit sayısı, alıcının 7 gün içinde sözleşmeden dönme hakkı, gecikme durumunda yasal faiz oranının %130’unu aşmamak üzere faiz miktarı, sözleşmenin tarihi ve yeri yer almalıdır.
Taksitle satış sözleşmesinde, öncelikle peşinat ödeme borcu getirilmiştir. Bütün taksitli satış sözleşmelerinde, yTBK ile alıcı öncelikle sözleşmede belirtilen bir peşinat tutarı ödemek zorundadır. Alıcı ödediği peşinat tutarından sonra kalan miktarı taksitler halinde ödeyecektir.
Alıca en az 1/10 tutarında peşinat ödemekle yükümlüdür. (Bakanlar Kurulu bir kararla, peşinat tutarını yarıya kadar indirebilir, 2 katına kadar çıkartmaya yetkilidir.) Alıcı, peşinat tutarını nakit ödemekle yükümlü tutulmuştur. Satıcı peşinat tutarını almadan malı alıcıya teslim ederse, artık peşinat tutarı kadar (en az 1/10) alacağını istemek hakkını kaybeder. Örneğin; 1.000 TL satım bedeli olan bir malın peşinat bedeli en az 100 TL olacaktır. Peşinatı almadan malı teslim eden satıcı artık 100 TL’yi talep edemeyecek, kalan 900 TL tutarında taksitleri tahsil etmek yoluna gidebilecektir.
Taksitle satış sözleşmelerinde taksit süresi en çok 3 yıl olabilecektir. (Bakanlar Kurulu bu süreyi yarıya indirebileceği gibi iki katına da çıkartabilecektir.) Üç yıllık süre, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren başlayacaktır.
Alıcı kalan taksitlerini erken ödemek hakkına her zaman sahiptir. Bu durumda, taksitle satış bedelinden sözleşmede belirtilen peşin satış bedeli çıkartılacak ve kalan tutarın ödenmemiş taksitlere denk gelen kısmı uygun bir indirim yapılarak alıcı tarafından ödenecektir. Ancak önemli bir nokta şudur; taksitler için bir bono (kambiyo senedi) düzenlenmişse, alıcı erken ödeme hakkına sahip olamayacaktır.
Satıcı, sözleşmenin imzalı bir nüshasını alıcıya vermek zorundadır. Alıcının sözleşmenin imzalı suretini almasından itibaren 7 gün sonra taksitli satış sözleşmesi hüküm ve sonuç doğurmaya başlayacaktır. Bunun anlamı şudur; bu 7 günlük süre içinde alıcı hiçbir gerekçe göstermeksizin ve tek taraflı bir beyanı ile sözleşmeyi geri aldığını satıcıya bildirebilir. Bu bir “geri almak hakkı”dır. Bu geri alma hakkı, alıcıyı koruyan en önemli düzenlemedir. Eğer, satıcı 7 günlük süre dolmadan önce sattığı malı alıcıya teslim ederse, alıcı malı olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir, aksi halde sözleşme hüküm ve sonuç doğurmaya başlayacaktır. Alıcının geri alma beyanının 7 gün içinde postaya verilmesi yeterlidir, geri alma beyanının satıcıya 7 gün içinde ulaşmış olmasına gerek yoktur. Sözleşmenin imzalı bir nüshası alıcıya verilmemişse, alıcı her zaman geri alma hakkını kullanabilecektir, çünkü 7 günlük süre imzalı sözleşme suretinin alıcıya verilmesi ile başlamaktadır.
Sitemizdeki tüm yazı ve makalelerin telif hakları tarafımıza ait olup, kaynak ve site adresimiz belirtilerek kullanılabilir.
