Yeni Ticaret Kanunumuz (yeni TTK) “muasır medeniyet seviyesine” doğru atılmış önemli adımlardan biri oldu. Büyük bir sistem ve önemli yenilikler içeriyor. Bu yeniliklerden biri de bağımsız denetim kavramı. Yeni TTK, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. Anonim ve limited şirketlerde bağımsız denetime ilişkin hükümler 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu nedenle şirketlerde ilk olarak bağımsız denetici 01.01.2013 tarihine kadar seçilmesi gereklidir.
Eski TTK’da düzenlenen denetçi işlevsiz bir kurumdur. Yeni TTK’da denetim şirketin organı olmaktan çıkartılmıştır. Arık denetim bağımsız bir kurum olarak düzenlenmiştir. Yeni TTK, anonim şirket için bağımsız denetimi düzenlemiştir. Anonim şirket bölümünde düzenlenen bağımsız denetime ilişkin hükümler limited şirkete de uygulanacaktır. Anonim ve Limited şirketlerin hesap ve işlemleri, şirket dışından, uzman denetçiler tarafından, uluslar arası standartlara göre denetlenecektir. Bu denetim Avrupa Birliği ülkelerinde uzun bir süreden beri yapılmaktadır. Bağımsız denetim yükümlülüğüne uyulmamasının sonucu oldukça ağırdır. Bağımsız denetim den geçmemiş finansal tablolar ve yıllık faaliyet raporları düzenlenmemiş sayılacaktır.
Yeni TTK’da denetçi şirketin organı olmaktan çıkarılmıştır. Artık anonim ve limited şirketler uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre bağımsız denetçiler tarafından denetlenecektir. Denetimde, şirketin varlığını ve geleceğini tehdit eden yakın tehlikelere karşı gerekli sistemlerin bulunup bulunmadığı dikkate alınacaktır. Denetçi terimi, kural olarak bağımsız denetim kuruluşu olan denetim şirketini ifade etmektedir. Orta ve küçük ölçekli sermaye şirketlerinin denetim “yeminli mali müşavir” veya “serbest muhasebeci mali müşavir” tarafından da yapılabilecektir.
Denetimin kapsamına giren konular şunlardır:
Denetçi, bu görevlerinin yanında, yönetim kurulunun (veya ltd. müdürünün) şirketi tehdit eden riskleri zamanında belirlemek ve risklerin yönetimi sağlamak için Kanunda öngörülen sistemi kurup kurmadığını, bu sistemin yapısını ve uygulamalarını belirten ayrı bir rapor düzenleyerek, denetim raporu ile birlikte yönetim kuruluna sunacaktır.
Bağımsız denetçi (denetim şirketi) kural olarak şirket genel kurulu tarafından, bir faaliyet dönemi için seçilir. Denetçinin, denetçilikten fesih ihbarı ile çekilmesi halinde yönetim kurulu (veya ltd. müdürü) hemen geçici bir denetçi seçer ve daha sonra genel kurulun bilgisine ve onayına sunar. Bazı ihtilaf durumlarında ise, denetçinin mahkeme tarafından atanması zorunluluğu doğabilir.
Bağımsız denetleme kuruluşunun, bir şirketi denetlemesi için görevlendirdiği denetçi, yedi yıl arka arkaya o şirket için denetleme raporu verebilir. Bu yedi yıllık dönemden sonra iki yıl için denetçinin değiştirilmesi ve başka bir denetçi tarafından rapor verilmesi gereklidir. Böylelikle Kanun, aynı denetçi ile sıkı ilişkiler içine giren şirketin denetçi üzerinde kişisel ilişkileri ile baskı kurmasını önlemeye çalışmıştır.
Yönetim kurulu (veya ltd. müdürü) denetçiye, şirkete ilişkin finansal tabloları, bütün defterleri, belgeleri, yazışmaları, varlıkları, borçları, kasayı, kıymetli evrakları ve envanterleri incelemesi ve denetlemesi için gerekli imkanları sağlamak zorundadır. Denetçinin de, yönetim kurulundan (veya ltd. müdüründen) denetim için gereli bütün bilgileri ve bu bilgilere dayanak olan belgeleri kendisine sunmasını istemek hakkı vardır. Ayrıca denetçi grup şirketlerde, yavru ve ana şirketlerin bilgi ve dayanak belgelerini de inceleme yetkisine sahiptir.
Kısaca özetlemeye çalıştığımız “bağımsız denetim” sayesinde, ilerleyen yıllarda Türk Şirketleri daha sağlıklı ve şeffaf bir yapıya kavuşacaktır. Gelişmiş Ülkelerin standartlarına kavuşacak olan şirketlerimiz ve bunun sonucu olarak güçlenecek olan mal ve hizmet piyasaları sayesinde dürüst rekabet ortamı güçlenecek ve Ülkemiz yabancı yatırımcılar için daha sağlıklı bir pazar haline gelecektir.
Sitemizdeki tüm yazı ve makalelerin telif hakları tarafımıza ait olup, kaynak ve site adresimiz belirtilerek kullanılabilir.
